İSTANBUL- Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu Araştırma Enstitüsü (DİSK-AR), TÜİK tarafından açıklanan Hanehalkı İşgücü Anketi Eylül 2012 dönem sonuçlarını değerlendirdi.

Ekonomik büyüme rakamlarındaki yavaşlamanın işsizlik verilerine de yansıdığı belirtilen DİSK raporunda, Haziran'dan bu yana işsizlik oranının yüzde 1.1, işsiz sayısının 313 bin kişi arttığı ifade edildi.

Raporda, Türkiye'de çalışma çağındaki her iki kişiden birinin çalışmadığına dikkat çekildi. DİSK-AR, umudu kesik işsizler ile ev içi emeğin görünmez olması nedeniyle Türkiye'de işsizliğin olduğundan düşük gösterildiğini belirterek, "Umudu olmadığı için ya da diğer nedenle son 3 aydır iş arama kanallarını kullanmayan ve bu nedenle işsiz sayılmayanlar dahil edildiğinde işsizlik oranı yüzde 9.1 değil, yüzde 15.05, işsiz sayısı da 2 milyon 539 bin değil, 4 milyon 514 bin oluyor. Gizli işsiz olarak görülen eksik istihdam da ilave edildiğinde işsizlik oranı yüzde 17.77 düzeyinde" dedi.

DİSK-AR, ayrıca AB ülkeleri için Eurostat 2011 yılı verilerine göre işgücüne katılım oranının yüzde 71.2 düzeyinde olduğunu hatırlatarak, "Türkiye'de iş isteyenlerin (işgücüne katılım) oranı AB-27 ortalaması kadar olsaydı işsiz sayısı 13 milyon 633 bin olacaktı. Buna göre işsizlik oranı ise yüzde 34.9 düzeyine çıkacaktı" dedi.

HER 4 GENÇTEN BİRİ İŞSİZ

Raporda, gençlerin yüzde 54'ünün kayıt dışı çalıştığı, her 4 gençten birinin işsiz olduğu kaydedildi. Resmi olarak yüzde 18 olan genç işsizliğin, umudu olmadığı için ya da diğer nedenle son 3 aydır iş aramayanlar da dahil edildiğinde yüzde 27'ye ulaştığı bildirildi. Rapora göre, eksik ve yetersiz istihdam edilenlerle genç işsizlik yüzde 30'a ulaşıyor. Gençler için kayıt dışı oranı 15-19 yaş için yüzde 76, 15-24 yaş grubu için yüzde 54 düzeyinde. Gençlerin yüzde 35'i haftada 60 saatin, yüzde 53'ü 50 saatin üzerinde çalışıyor.

HER ÜÇ KADINDAN BİRİ ÇALIŞIYOR

Raporda, kadın istihdamı da değerlendirildi. Buna göre, işgücüne katılım oranı kadınlar için yüzde 30.7 düzeyinde. Eylül ayında yüksek öğretim mezunu kadınlarda işsizlik bir önceki yılın aynı dönemine göre 2 puan artarak yüzde 16.4'den yüzde 18.3'e yükseldi. Çalışma çağındaki her üç kadından yaklaşık sadece biri çalışıyor. Lise ve üzeri eğitime sahip kadınlar erkeklere göre 2 kattan daha fazla işsizlik gerçeği ile yüzleşiyor.

Raporda, kayıtdışı oransal olarak gerilese de hala kriz öncesi değerlerin üzerinde olduğu belirtildi. 2008 Eylül dönemi ile karşılaştırıldığında kayıt dışı istihdam 483 bin kişi artmış durumda. Aynı dönemde kayıt dışı erkekler için 206 bin azalırken kadınlar için 689 bin arttı.

GEÇİCİ ÇALIŞANLAR 3 YILDA YÜZDE 39 ARTTI

Raporda, güvencesiz çalışmanın da hızla yaygınlaştığı bildirildi, 2009 yılı Eylül dönemi ile karşılaştırıldığında geçici çalışanların sayısı yüzde 39 artarak, 1 milyon 632 binden, 2 milyon 2 milyon 231 bine yükseldi. Geçici işçiler için işsizlik oranı yüzde 23.25 düzeyinde.

Raporda, "Ekonomik büyümede yaşanan sert düşüş, işsizlik verilerini de etkilemiş durumdadır. Yaz döneminde mevsimsel etkiden arındırılmış işsizlik verilerinde yaşanan yükseliş bu durumun işaretidir. 2009 yılında krizin yarattığı tahribat, 2010 ve 2011 yılında ekonomide dibe vuruş sonrası hızlı yükselişi getirmiş, işsizlik rakamları kriz öncesi düzeylerine gerilemişti. Ancak özellikle tarımsal istihdamda yaşanan artışa eşlik eden kayıtdışı çalışanların sayısındaki artış, kadınların ve gençlerin çalışma koşullarında yaşanan bozulma, güvencesiz çalışmanın yaygınlaşması, istihdamın niteliğini sorgulatan bir karakter taşımıştır. Eylül dönemi verileri, zaten kriz öncesinde de son derece yüksek olan işsizlik verilerinin yeniden tırmanışa geçtiğini göstermektedir" denildi.

DİSK-AR, ucuz işgücü için, taşeron çalışmayı yaygınlaştırmayı, kıdem tazminatını fona devrederek orta vadede ortadan kaldırmayı, kölelik bürolarını hayata geçirmeyi hedefleyen Ulusal İstihdam Strateji Belgesi'nin, işsizlik verilerindeki artışla birlikte daha sık gündeme geleceğini de bildirdi.

Raporda, taşeronlaşma ve kayıt dışı istihdamın engellenmesi gerektiği belirtildi.

etha